GIDASZEWSKA/ŁAGUNIAK DUO w składzie:
Marta GIDASZEWSKA - skrzypce
Robert ŁAGUNIAK – skrzypce
Program:
Georg Philipp Telemann (1681-1767)
Gulliver-Suite D-dur na dwoje skrzypiec
Intrada. Spirituoso
Liliputsche Chaconne
Brobdingnagische Gigue
Reverie der Laputier, nebst ihren Aufweckern. Andante
Loure der gesitteten Houyhnhnms/Furie der unartigen Yahoos
Joachim Kaczkowski (ok. 1789-1829)
Duo Concertant Es-dur na dwoje skrzypiec op. 10 nr 2
Allegro
Andante un poco allegretto
Finale. Presto
Henryk Wieniawski (1835-1880)
Kaprys g-moll na dwoje skrzypiec op. 18 nr 1
Kaprys D-dur na dwoje skrzypiec op. 18 nr 3
Grażyna Bacewicz (1909-1969)
Suita na dwoje skrzypiec
Allegro
Andante
Vivo
Tempo di menuetto
Allegro
Andante. Fughetta
Allegro
Duet na dwoje skrzypiec jest dość rzadką i niezwykłą formą muzyki kameralnej. Zestawienie fortepianu ze skrzypcami bądź wiolonczelą daje o wiele większe możliwości podobnie jak zestawienie 2 fortepianów, czy nawet skrzypiec z wiolonczelą. Duety skrzypcowe, po pierwsze ograniczone są w skali (brak dźwięków basowych, niemożliwych do wydobycia ze skrzypiec) ale też (choć w mniejszym stopniu) w możliwościach wyrazowych. Dlatego typowym zespołem muzyki kameralnej bez fortepianu jest kwartet smyczkowy, który dzięki wiolonczeli ma zapewnioną podstawę basową a dzięki użyciu 4 instrumentów istnieje możliwość wykonania czterogłosowych harmonii. Niemniej ograniczenie wyzwala czasem inwencję i jest podstawą pracy twórczej. Dlatego choć utworów napisanych w oryginale na duet skrzypcowy nie jest zbyt wiele, możemy tu znaleźć kompozycje wybitnych kompozytorów od baroku po czasy współczesne. Najbardziej znane kompozycje na duet skrzypcowy powstały w XX wieku, są wśród nich słynne 44 Duety Beli Bartóka, Sonata na dwoje skrzypiec Sergiusza Prokofiewa, a także wiele utworów kompozytorów polskich: Suity Grażyny Bacewicz i Michała Spisaka, Duety Romana Palestra czy Sonata na 2 skrzypiec Henryka Mikołaja Góreckiego. Wiele z kompozycji na 2 skrzypiec ma charakter pedagogiczny – tak jest w przypadku Duetów Bartóka uporządkowanych według stopnia trudności. Niemniej najwybitniejsze z utworów na duet skrzypcowy mają zdecydowanie charakter koncertowy i zasługują na szerszą popularyzację.
Dzisiejszy program będzie przekrojem muzyki na dwoje skrzypiec od barokowej poprzez klasycystyczne kompozycje Joachima Kaczkowskiego, wirtuozowskie kaprysy Wieniawskiego aż po napisaną podczas drugiej wojny światowej suitę Grażyny Bacewicz.
Muzyka barokowa obfituje w utwory programowe, których najbardziej znanym przykładem są Cztery pory roku Vivaldiego. Georg Philipp Telemann, jeden z najpłodniejszych kompozytorów w historii muzyki, niezwykle ceniony przez współczesnych, w swojej Suicie D-dur odmalował niezwykle plastycznie epizody ze słynnych Przygód Guliwera Jonathana Swifta. I tak druga część suity, inspirowana opowieścią o krainie Liliputów, jest zapisana niezwykle drobnymi wartościami (stodwudziestoósemkami) podczas gdy olbrzymom Brobdingangom poświęcony jest gigue zapisany całymi nutami. Najbardziej może zabawna jest ostatnia część suity w której pierwszy skrzypek gra dostojną loure ilustrującą mądrych i łagodnych Houyhnhnmsów przeciwstawioną pełnej energii partii drugiego skrzypka, która ma stanowić obraz dzikich Yahoosów.
Joachim Kaczkowski jest kompozytorem do niedawna zupełnie nieznanym. Był współczesnym Elsnera i Kurpińskiego, a Chopin znał jego kompozycje. Dwa duety koncertujące na 2 skrzypiec są ciekawym przykładem muzyki przełomu klasycyzmu i romantyzmu.
Do epoki romantycznej należą już zdecydowanie Kaprysy na 2 skrzypiec Henryka Wieniawskiego. Jak wiele z utworów na 2 skrzypiec, te kompozycje miały walor pedagogiczny, dlatego partie skrzypiec nie są tu równorzędne: jedna jest przeznaczona dla nauczyciela, druga dla ucznia.
Grażyna Bacewicz była kompozytorką bardzo płodną, która szczególnie przyczyniła się do wzbogacenia literatury skrzypcowej. Pisała zarówno koncerty solowe na skrzypce, jak i sonaty na skrzypce solo, skrzypce z fortepianem a nawet kwartet na 4 skrzypiec. W jej twórczości nie zabrakło też duetów skrzypcowych – wiele z nich to muzyka pedagogiczna, skomponowana zaraz po wojnie z myślą o młodzieży szkół podstawowych i średnich. Suita na 2 skrzypiec to utwór estradowy, napisany bardzo efektownie i ukazujący świetny warsztat kompozytorski Bacewicz. Trudno sobie wyobrazić jak taka pogodna muzyka mogła powstać w tragicznych czasach wojny. Ale może właśnie muzyka stanowiła azyl dla kompozytorki, wobec traumy lat okupacji.
Lech Dzierżanowski
GIDASZEWSKA/ŁAGUNIAK DUO powstało w 2014 roku. Jego członkowie, Marta Gidaszewska i Robert Łaguniak, są studentami akademii muzycznych w Poznaniu i Łodzi. Jako soliści brali udział w międzynarodowych i ogólnopolskich konkursach skrzypcowych, zdobywając czołowe lokaty (razem ponad 150 nagród m.in. z Japonii, Serbii, Grecji, Szwecji, Anglii, Francji, Włoch, Bośni i Hercegowiny, Niemiec i Polski).
Duet prowadzi ożywioną działalność koncertową, biorąc udział w wielu konkursach. Zespół sięgnął m.in. po I nagrodę (2014) i Grand Prix (2015) Turnieju Kameralnego w Trzech Odsłonach w Bydgoszczy, I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Zespołów Kameralnych w Łodzi, II nagrodę na Warszawskim Forum Kameralnym oraz tytuł wicemistrza Międzynarodowego Turnieju Mistrzów w Bydgoszczy (wszystko w 2015 r.), a w 2019 r. zwyciężył w swej kategorii w Międzynarodowym Konkursie Muzyki Polskiej w Rzeszowie. W listopadzie 2019 roku duet zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Zespołów Kameralnych im. Artura Rubinsteina w Düsseldorfie. Zespół ma w swoim repertuarze utwory z epoki baroku, klasycyzmu, romantyzmu i XX wieku.
